สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินติดตามความก้าวหน้าการดำเนินงาน ศูนย์บริการการพัฒนาขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผลบ้านไร่อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่

เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๒๒ มิถุนายน ๒๕๖๖ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ติดตามความก้าวหน้าการดำเนินงาน ศูนย์บริการการพัฒนาขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผลบ้านไร่อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตำบลบ้านแหวน อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่ พร้อมด้วย องคมนตรี เลขาธิการคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (กปร.) โดยมี ศาสตราจารย์ ดร.นพ.พงษ์รักษ์ ศรีบัณฑิตมงคล อธิการบดีมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ อธิบดีกรมชลประทาน ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ คณบดีคณะเกษตรศาสตร์ ผู้อำนวยการศูนย์บริการการพัฒนาขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผลบ้านไร่อันเนื่องมาจากพระราชดำริ และข้าราชการในพื้นที่ เฝ้า ฯ รับเสด็จ

นายปวัตร์ นวะมะรัตน เลขาธิการ กปร. กล่าวรายงาน ความเป็นมาศูนย์บริการการพัฒนาขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผลบ้านไร่อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. ๒๕๒๓ โดยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้พระราชทานพระราชทรัพย์ จำนวน ๘๐,๐๐๐ บาท ให้ นายพิศิษฐ์ วรอุไร (หัวหน้าโครงการในขณะนั้น) เพื่อนำไปเริ่มงานทดลองขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผล ในหมู่บ้านที่บ้านไร่ หมู่ที่ 1 ตำบลบ้านแหวน อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่ การดำเนินงานประสพผลดี จึงได้พระราชทานพระราชทรัพย์เพิ่มเพื่อจัดตั้งเป็น “กองทุนหมุนเวียน” พร้อมทั้งพระราชทานชื่อโครงการว่า โครงการศูนย์ขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผล งานสาธิตฝึกอบรมและส่งเสริมอาชีพราษฎรตามพระราชดำริ ในปี พ.ศ. ๒๕๒๗ เสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมสมาชิกโครงการ กลุ่มบ้านโรงวัว ทรงมีพระราชกระแสรับสั่งข้อความโดยสรุปว่า “งานนี้เป็นประโยชน์ถึงประชาชนอย่างแท้จริงอย่าได้หยุด ให้ทำต่อไป ชวนอาจารย์มหาวิทยาลัยให้มาช่วยงานกันให้มากขึ้น ช่วยให้ถึงประชาชน” ปี พ.ศ. ๒๕๓๗ สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จัดให้โครงการศูนย์บริการการพัฒนาขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผลบ้านไร่อันเนื่องมาจากพระราชดำริ เป็นศูนย์สาขาของศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

ศูนย์ ฯ มีพื้นที่ดำเนินการทั้งหมด ๒ แห่ง ดังนี้ ๑) สถานีวิจัยและฝึกอบรมบ้านไร่ อ.หางดง จ.เชียงใหม่ พื้นที่ทั้งหมด 33 ไร่ ซึ่งจำนวน 18 ไร่ เป็นพื้นที่ในพระปรมาภิไธย และ อีกประมาณ 15 ไร่ เป็นของมูลนิธิชัยพัฒนา ๒) พื้นที่หน่วยฝึกอบรมยางคราม อ.ดอยหล่อ จ.เชียงใหม่ จำนวน ๙๐ ไร่ เป็นพื้นที่ที่ได้รับอนุญาตให้ใช้ประโยชน์จาก สปก. จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อดำเนินงานด้านการพัฒนาพันธุ์พืชควบคู่ไปกับงานศึกษาทดลองและวิจัยด้านสรีรวิทยาการผลิต

ศูนย์บริการการพัฒนาขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผลบ้านไร่อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากฝ่าละอองพระบาท ในการเสด็จพระราชดำเนินมาทรงติดตามความก้าวหน้าของศูนย์บริการ ฯ แห่งนี้ ที่ผ่านมา และ ณ วันนี้รวม ๒ ครั้ง ตลอดระยะเวลากว่า ๔๓ ปี ศูนย์แห่งนี้ ได้ดำเนินงานตามแนวพระราชดำริที่ได้พระราชทานไว้มาอย่างต่อเนื่อง จนก่อให้เกิดการขยายผลสู่ประชาชน ได้อย่างแพร่หลายตามพระราชปณิธานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในการสืบสาน รักษา ต่อยอด เพื่อประโยชน์สูงสุดต่อประชาชน

.

ศาสตราจารย์ ดร.โสระยา ร่วมรังษี ผู้อำนวยการศูนย์ฯ กราบบังคมทูลถวายรายงานเรื่อง ผลสัมฤทธิ์ของการดำเนินงานโครงการศูนย์บริการการพัฒนาขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผลบ้านไร่อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ผลสัมฤทธิ์ด้านการวิจัยมีความร่วมมือกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ หน่วยงานราชการอื่น และภาคเอกชน ดำเนินงานด้านการศึกษา ทดลอง วิจัยเกี่ยวกับสรีรวิทยาการบังคับการออกดอก การขยายพันธุ์พืช เทคโนโลยีการผลิต และ การปรับปรุงพันธุ์ไม้ดอก เพื่อสร้างองค์ความรู้ด้านไม้ดอกให้กับประเทศ และนำไปถ่ายทอดเทคโนโลยีให้กับประชาชนทั่วไป ดำเนินการพัฒนาพันธุ์ไม้ดอกทั้งหมด 9 ชนิด ได้แก่พืชกลุ่มกระเจียวและปทุมมา แกลดิโอลัส บานชื่น ว่านสี่ทิศ กล้วยไม้ หงส์เหิน ดาหลา แอสเตอร์ และ สตรอว์เบอร์รี่ โดยทำการผสมพันธุ์แบบดั้งเดิมและการชักนำให้เกิดการกลายพันธุ์ ให้เกิดพันธุ์พืชใหม่ เพื่อสร้างทางเลือกใหม่และเพิ่มโอกาสด้านการตลาดให้เกษตรกรผู้ปลูกต่อไป ผลสัมฤทธิ์ด้านงานขยายผลสู่ราษฎร ได้ทำการถ่ายทอดองค์ความรู้ และสนับสนุนพันธุ์พืชใหม่ เพื่อส่งเสริมอาชีพให้แก่ราษฎรในพื้นที่ 11 จังหวัดทั่วประเทศ จำนวน 26 กลุ่ม รวมสมาชิกทั้งหมด จำนวน 409 ราย รวมทั้งพื้นที่ภาคใต้ซึ่งดำเนินร่วมกับสำนักงานจังหวัดยะลา และสำนักงานจังหวัดนราธิวาส ในการส่งเสริมสนับสนุนและให้องค์ความรู้ด้านการผลิตไม้ดอกเมืองหนาวและไม้ดอกชนิดใหม่ให้แก่ราษฎรในพื้นที่ นอกจากนี้ยังมีการจัดทำหลักสูตรฝึกอบรมด้านการขยายพันธุ์พืช การปลูกไม้ดอก การปลูกพืชแบบไฮโดรโพรนิกส์ การปลูกกล้วยไม้ เป็นต้น เพื่อเผยแพร่ความรู้ให้กับประชาชนที่สนใจ

จากนั้น เสด็จพระราชดำเนินไปยังอาคารเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ ทอดพระเนตรงานขยายพันธุ์พืชชนิดต่างๆที่นำไปส่งเสริมอาชีพให้แก่ราษฎร และงานวิจัยเทคโนโลยีการผลิตพืชในระบบการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ เช่น วาซาบิ และ สตรอว์เบอร์รี เป็นต้น จากนั้น เสด็จพระราชดำเนินไปยัง อาคารแสดงนิทรรศการทอดพระเนตร นิทรรศการเรื่อง ความสำคัญของการพัฒนางานไม้ดอก งานพัฒนาพันธุ์พืชใหม่ ได้แก่ ลูกผสมปทุมมาและกระเจียว สายพันธุ์ที่ขึ้นทะเบียนรับรองพันธุ์พืช และคุ้มครองพันธุ์พืชที่ได้นำไปส่งเสริมอาชีพให้แก่ราษฎรจากภาคเหนือจรดภาคใต้ ลูกผสมแกลดิโอลัส ลูกผสมดาหลา และบานชื่น ทอดพระเนตรงานวิจัยด้านสรีรวิทยาการผลิตพืชเศรษฐกิจ อาทิเช่น งานวิจัยสตรอว์เบอร์รี เกี่ยวกับการผลิตไหล และการควบคุมปัจจัยการผลิตสตรอว์เบอร์รีในโรงงานผลิตพืช งานวิจัยการผลิตวาซาบิในระบบไฮโดรโพรนิกส์ งานวิจัยการเก็บรักษาทิวลิปโดยการทำ Ice tulip เป็นต้น จากนั้นทรงเยี่ยม กลุ่มเกษตรกร กลุ่มชาวบ้านผู้ผลิตปทุมมาและกระเจียวจากอำเภอเมือง จังหวัดพะเยา กลุ่มผู้ปลูกแกลดิโอลัส อำเภอจอมทอง และอำเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่ เฝ้ารับเสด็จ นายศรีลา ปาฬี ตัวแทนกลุ่ม กราบบังคมทูลถวายรายงานผลการดำเนินของกลุ่ม นอกจากนี้ นางกุญช์ชญา สวัสดี ตัวแทนกลุ่ม กราบบังคมทูลถวายรายงานผลการดำเนินงานของกลุ่มผู้ผลิตกระเจียว สายพันธุ์ลูกผสมจากศูนย์ฯ เพื่อการส่งออกไปยังต่างประเทศ ภายใต้ความร่วมมือระหว่างสำนักงาน กปร. และ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จากนั้น ทรงรับชมวิดิทัศน์การดำเนินงานของเกษตรกรกลุ่มไม้ดอกธารโต อำเภอธารโต จังหวัดยะลา

จากนั้น เสด็จพระราชดำเนินไปยังเต้นท์แอร์ ประทับพระเก้าอี้ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่ กล่าวสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ ขอพระราชทานพระราโชวาท กับคณะทำงานและบุคลากรศูนย์บริการการพัฒนาขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผลบ้านไร่อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ทรงฉายพระฉายาลักษณ์ร่วมกับข้าราชการ เจ้าหน้าที่ และบุคลากรของศูนย์ฯ

พระราชทานพระราชวโรกาสให้ผู้แทนมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ฯ เกษตรกรภายใต้การดำเนินงานของศูนย์ฯ โรงเรียนบ้านไร่ พร้อมด้วยเจ้าคณะต.บ้านแหวน เจ้าอาวาสวัดชัยวุฒิ เฝ้าทูลละอองพระบาท ทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายของที่ระลึก ก่อนเสด็จพระราชดำเนินกลับโดยรถยนต์พระที่นั่ง